Xe Số Sàn Và Xe Số Tự Động Khác Nhau Như Thế Nào?

Xe số sàn và xe số tự động là hai công nghệ truyền động phổ biến nhất hiện nay, nhưng mỗi loại có cơ chế vận hành, ưu nhược điểm và mức độ kiểm soát khác nhau.

Theo thống kê của Nielsen năm 2024, xe số sàn chiếm khoảng 40–50% thị trường ô tô Việt Nam. Xe số tự động chiếm khoảng 50–60%, tăng trưởng mạnh trong 5 năm gần đây.

Việc nắm rõ sự khác biệt giữa hai loại xe này không chỉ giúp người lái đưa ra quyết định thông minh khi mua xe, mà còn ảnh hưởng đến kỹ năng lái, an toàn giao thông và chi phí sử dụng lâu dài.

Cùng Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM tìm hiểu sự khác nhau giữa xe số sàn và xe số tự động qua bài viết sau nhé!

Xe Số Sàn, Xe Số Tự Động Là Gì?

Xe số sàn là loại ô tô mà người lái phải chủ động thay đổi cấp số bằng cần số và sử dụng bàn đạp côn để ngắt – nối truyền động. Khi tăng hoặc giảm tốc độ, người lái phải tự chọn số phù hợp như số 1, 2, 3, 4, 5 hoặc số lùi.

Xe số tự động là loại ô tô mà hệ thống sẽ tự động chuyển số tùy theo tốc độ và tải của xe. Người lái không cần dùng chân côn và thao tác chỉ còn phanh – ga.

Xe số sàn

Xe số sàn là loại xe mà người lái tự chuyển đổi các cấp số bằng tay thông qua việc sử dụng cần số và đạp côn.

Đặc điểm xe số sàn:

• Đặc điểm: Yêu cầu người lái phải tự thao tác sang số (chuyển đổi các cấp số 1, 2, 3, 4, 5, R) bằng tay gạt số.
• Cách vận hành: Người lái sử dụng chân côn (bàn đạp thứ ba ở bên trái) để ngắt và nối truyền động từ động cơ xuống bánh xe trong quá trình sang số.
• Cần số: Có 3 bàn đạp (côn, phanh, ga) và cần số để điều chỉnh thủ công.

Xe số tự động

Xe số tự động có khả năng tự động chuyển số dựa trên tốc độ và tải trọng, giúp người lái chỉ cần điều khiển chân ga và phanh.

Đặc điểm xe số tự động:

• Đặc điểm: Hộp số sẽ tự động tính toán và thay đổi cấp số phù hợp với tốc độ và tải trọng của xe mà không cần sự can thiệp của người lái.
• Cách vận hành: Người lái chỉ sử dụng hai bàn đạp là phanh và ga. Cần số thường có các vị trí chính như P (đỗ xe), R (lùi), N (mo/trung lập), và D (lái).
• Cần số: Chỉ có 2 bàn đạp (phanh và ga), cần số có nhiều chế độ khác nhau như P (Park – Đỗ), R (Reverse – Lùi), N (Neutral – Nổ máy), D (Drive – Tiến).

Xe Số Sàn Và Xe Số Tự Động Giống Nhau Ở Điểm Nào?

Theo Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM, xe số sàn và xe số tự động giống nhau ở 5 điểm: mục đích sử dụng, cấu tạo cơ bản, nguyên lý hoạt động chung, hệ thống bàn đạp ga và phanh, kỹ năng lái.

Mục đích sử dụng

Cả hai loại hộp số, dù là số sàn hay số tự động, đều có chung mục đích là thay đổi tỷ số truyền nhằm điều chỉnh tốc độ của xe cho phù hợp với các tình huống lái khác nhau. Điều này giúp xe di chuyển hiệu quả trên nhiều điều kiện đường: đường thẳng, lên dốc, xuống dốc hay trong giao thông đô thị.

Cấu tạo cơ bản

Xe số sàn và xe số tự động đều được trang bị động cơ và hệ thống truyền động. Các thành phần cơ bản bao gồm trục truyền, bánh răng, hộp số, ly hợp (hoặc biến mô trong xe tự động) để truyền lực từ động cơ đến bánh xe, đảm bảo xe vận hành mượt mà và an toàn.

Nguyên lý hoạt động chung

Cả xe số sàn và xe số tự động đều sử dụng động cơ đốt trong để tạo ra năng lượng. Năng lượng này được truyền tới bánh xe thông qua hệ thống truyền lực, trong đó hộp số đóng vai trò điều chỉnh tỷ số truyền lực để xe di chuyển ở các tốc độ khác nhau, tối ưu hóa hiệu suất động cơ và tiết kiệm nhiên liệu.

Hệ thống bàn đạp ga và phanh

Cả hai loại xe đều sử dụng bàn đạp chân ga và chân phanh. Người lái sử dụng chân ga để tăng tốc và chân phanh để giảm tốc hoặc dừng xe. Điểm khác là xe số sàn còn cần bàn đạp côn để ngắt – nối truyền động khi thay đổi số, trong khi xe số tự động không có côn.

Yêu cầu kỹ năng lái

Mặc dù cách vận hành khác nhau, cả hai loại xe đều đòi hỏi người lái có kỹ năng và kinh nghiệm nhất định. Người lái phải biết quan sát, xử lý tình huống, giữ tốc độ và khoảng cách an toàn, cũng như sử dụng các thao tác lái cơ bản để điều khiển phương tiện hiệu quả.

Xe Số Sàn Và Xe Số Tự Động Khác Nhau Ở Điểm Nào?

Xe số sàn và xe số tự động khác nhau ở 5 điểm: vận hành, tốc độ, bảo dưỡng và giá thành, cần số, trải nghiệm lái.

Cách vận hành và thao tác lái

Cách điều khiển xe số sàn và số tự động có sự khác biệt rõ rệt ngay từ thao tác cơ bản như sau:

• Xe số sàn: Người lái phải sử dụng bàn đạp côn và chủ động chuyển số bằng cần số. Việc này đòi hỏi người lái nắm rõ vòng tua động cơ, tốc độ và tình huống giao thông. Thao tác lái xe số sàn phức tạp hơn nhưng mang lại cảm giác kiểm soát xe tối đa.
• Xe số tự động: Hộp số chuyển số hoàn toàn tự động, người lái chỉ cần chân ga và phanh. Việc lái xe đơn giản hơn, giảm mệt mỏi khi đi đường dài hoặc trong đường phố đông đúc, kẹt xe.

Khả năng tăng tốc và kiểm soát tốc độ

Khả năng tăng tốc và kiểm soát tốc độ phụ thuộc vào cơ chế sang số của từng loại xe. Cụ thể:

• Xe số sàn: Cho phép người lái kiểm soát tốc độ và vòng tua động cơ chính xác hơn, đặc biệt khi leo dốc, vượt xe hay chạy đường trường. Xe có khả năng tăng tốc nhanh hơn nếu thao tác số linh hoạt.
• Xe số tự động: Tăng tốc thuận tiện, mượt mà, nhưng đôi khi không linh hoạt bằng xe số sàn trong những tình huống đòi hỏi thao tác chính xác. Các hộp số tự động hiện đại (AT, CVT) vẫn đảm bảo trải nghiệm lái êm ái và tiết kiệm nhiên liệu.

Theo Engineers Post công bố năm 2023, xe số sàn tiết kiệm ~ 5‑15% nhiên liệu so với số tự động.

Chi phí bảo dưỡng và giá thành

Chi phí mua và bảo dưỡng giữa hai loại xe cũng có sự khác biệt đáng kể như sau:

• Xe số sàn: Giá mua ban đầu thường thấp hơn, chi phí bảo dưỡng và sửa chữa ít tốn kém hơn, do cấu tạo đơn giản, ít linh kiện điện tử và bộ phận phức tạp.
• Xe số tự động: Giá xe ban đầu cao hơn và chi phí bảo dưỡng, sửa chữa hộp số tự động cũng cao hơn, do cơ chế phức tạp (biến mô, bộ điều khiển điện tử, các cảm biến…).

Thiết kế cần số và cách bố trí

Thiết kế cần số phản ánh rõ cơ chế vận hành của từng loại xe. Cụ thể:

• Xe số sàn: Cần số thường được bố trí theo H-pattern, kết hợp với bàn đạp côn để thay số.
• Xe số tự động: Cần số bố trí theo vị trí P, R, N, D, S, L hoặc dạng nút/đòn bẩy điện tử, thao tác đơn giản, dễ nhớ, không cần bàn đạp côn.

Trải nghiệm lái và sự tiện lợi

Trải nghiệm lái và tiện ích là yếu tố quan trọng giúp người dùng lựa chọn loại xe phù hợp. Cụ thể:

• Xe số sàn: Mang lại cảm giác lái chủ động, phù hợp với người thích trải nghiệm lái xe và kiểm soát tối đa xe. Tuy nhiên, trong giao thông đông đúc, thao tác côn liên tục có thể gây mệt mỏi.
• Xe số tự động: Mang lại sự tiện lợi, nhẹ nhàng, rất phù hợp với người mới học lái hoặc di chuyển nhiều trong đô thị. Việc lái xe trở nên dễ dàng, ít căng thẳng, nhưng trải nghiệm “cảm giác lái chủ động” không bằng xe số sàn.

Nên Chọn Xe Số Sàn Hay Xe Số Tự Động?

Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM khuyên rằng:

• Xe số sàn phù hợp với người thích cảm giác lái chủ động, kiểm soát vòng tua động cơ, di chuyển nhiều trên đường trường và muốn tiết kiệm chi phí.
• Xe số tự động phù hợp với người ưu tiên tiện lợi, lái nhẹ nhàng trong đô thị đông đúc, ít thao tác và sẵn sàng chi trả chi phí cao hơn.

Khi nào nên chọn xe số sàn?

Xe số sàn là lựa chọn lý tưởng cho những người muốn trải nghiệm cảm giác lái chủ động và kiểm soát tối đa xe. Cụ thể:

• Trải nghiệm lái: Khi lái xe số sàn, bạn hoàn toàn kiểm soát vòng tua động cơ và tốc độ thông qua việc sang số thủ công, mang lại cảm giác lái “thực thụ”.
• Đường trường hoặc ít kẹt xe: Xe số sàn phù hợp khi di chuyển trên đường cao tốc hoặc đường dài, nơi việc thao tác côn không gây mệt mỏi.
• Tiết kiệm chi phí: Giá mua xe số sàn thường thấp hơn, chi phí bảo dưỡng cũng ít tốn kém do cấu tạo đơn giản, ít linh kiện điện tử.
• Thích học kỹ năng lái nâng cao: Người lái có thể học cách điều khiển xe linh hoạt, tăng kỹ năng phản xạ và kiểm soát xe trong mọi tình huống.

Khi nào nên chọn xe số tự động?

Xe số tự động lý tưởng cho những người ưu tiên sự tiện lợi, nhẹ nhàng và ít mệt mỏi khi lái xe. Cụ thể:

• Người mới học lái hoặc lái trong phố đông: Không cần thao tác côn, chỉ cần chân ga và phanh, dễ học, dễ lái.
• Di chuyển nhiều trong đô thị: Trong kẹt xe, dừng – đi liên tục sẽ không mệt như xe số sàn.
• Ưu tiên tiện nghi: Người lái có thể tập trung quan sát giao thông mà không phải lo thao tác sang số.
• Sẵn sàng chi trả thêm chi phí: Giá mua xe số tự động cao hơn và chi phí bảo dưỡng cũng cao hơn nhưng đổi lại sự tiện lợi.

Những Câu Hỏi Thường Gặp Liên Quan Tới Xe Số Sàn Và Xe Số Tự Động

Phụ nữ nên học lái xe số sàn hay xe số tự động?

Phụ nữ nên học lái xe số tự động vì sự tiện lợi và dễ dàng vận hành.

Lý do chính:

• Đơn giản hóa thao tác: Chỉ cần dùng chân ga và phanh (không có chân côn), giảm bớt sự phức tạp và mệt mỏi khi lái xe trong đô thị đông đúc hoặc kẹt xe.
• Dễ học, dễ kiểm soát: Giúp người mới học lái nhanh chóng làm quen và tập trung hơn vào việc quan sát giao thông, tăng an toàn và sự tự tin.

Tuy nhiên, nếu muốn có cảm giác lái chủ động và tiết kiệm chi phí mua/bảo dưỡng, xe số sàn vẫn là lựa chọn tốt.

Xem tư vấn chi tiết nên học số sàn hay số tự động tại bài: Phụ Nữ Nên Học Bằng Lái Xe Hạng B Số Tự Động Hay Số Sàn?

Khi lái xe số sàn tuyệt đối không được làm điều gì?

10 điều không được làm khi lái xe số sàn gồm:

• Rà côn hoặc đạp côn nửa chừng liên tục.
• Đi số cao khi xe chạy chậm.
• Để xe trôi bằng số mo (N) khi xuống dốc.
• Quên về số thấp khi lên hoặc xuống dốc.
• Đạp côn trước khi phanh.
• Lạm dụng phanh mà không về số thấp.
• Tỳ tay lên cần số khi lái xe.
• Đề-pa sai kỹ thuật khi lên dốc.
• Rời tay khỏi vô lăng khi vào cua hoặc lùi xe.
• Không kiểm soát tốc độ khi chuyển số.

Học lái xe số sàn, số tự động mất bao lâu?

Theo quy định tại Điều 7 Thông tư 35/2024/TT-BGTVT, thời gian khóa đào tạo lái xe hạng B sử dụng hộp số tự động kéo dài 203 giờ, trong khi khóa học lái xe hạng B với hộp số sàn có thời lượng 235 giờ.

Cần lưu ý gì khi sử dụng xe số tự động?

Lưu ý quan trọng nhất khi sử dụng xe số tự động là chỉ sử dụng chân phải cho cả ga và phanh, không chuyển về N khi xe đang chạy, và luôn về P và kéo phanh tay khi đỗ xe để đảm bảo an toàn và độ bền hộp số.

Đơn vị nào đào tạo, sát hạch bằng lái xe số sàn, xe số tự động chuyên nghiệp tại Hồ Chí Minh?

Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM cung cấp khóa đào tạo, sát hạch bằng lái xe số sàn, số tự động (B) và bổ túc tay lái ô tô theo yêu cầu chuyên nghiệp, uy tín tại Hồ Chí Minh.

Với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, nhiệt tình và cơ sở vật chất hiện đại, học viên sẽ được hướng dẫn bài bản từ lý thuyết đến thực hành. Chương trình đào tạo được thiết kế khoa học, đảm bảo học viên nắm vững kỹ năng lái xe an toàn, tự tin tham gia giao thông.

Ưu điểm khi học tại trường:

• Lộ trình học linh hoạt, phù hợp với người đi làm và học sinh, sinh viên.
• Cập nhật kiến thức luật giao thông mới nhất, sát chuẩn đề thi sát hạch.
• Môi trường học tập thân thiện, xe tập lái chất lượng cao, đảm bảo an toàn tối đa.
• Hỗ trợ đăng ký thi sát hạch nhanh chóng, minh bạch, không phát sinh chi phí ngoài cam kết.

Học viên sau khóa học sẽ tự tin điều khiển xe số sàn hoặc số tự động, thực hành thành thạo các kỹ năng cần thiết và dễ dàng vượt qua kỳ thi sát hạch để sở hữu bằng lái xe hợp pháp.

Hi vọng thông tin về xe số sàn và xe số tự động sẽ hữu ích với bạn. Liên hệ với Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM để được tư vấn cụ thể hơn nếu có nhu cầu học bằng lái xe hạng B nhé!