Kinh Nghiệm Lái Xe Khi Leo Đèo/ Dốc Giúp Bạn Luôn An Toàn

Lái xe trên những cung đường đèo, dốc luôn là thử thách lớn ngay cả với những tài xế giàu kinh nghiệm. Địa hình dốc, cua gắt, đường trơn trượt và tầm nhìn hạn chế đều tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nếu không nắm vững kỹ thuật và kinh nghiệm xử lý. 

Theo thống kê của Bộ GTVT năm 2024, có khoảng 230 “điểm đen” tai nạn giao thông nguy hiểm đặc biệt nằm trên các tuyến đèo, dốc ở Việt Nam.

Trang bị kinh nghiệm lái xe an toàn khi leo đèo, xuống dốc giúp bảo vệ bản thân, hành khách và người tham gia giao thông khác.

Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM sẽ chia sẻ những mẹo và nguyên tắc quan trọng giúp bạn tự tin và an toàn trên mọi cung đường đèo. Cùng khám phá nhé!

Vì Sao Đường Đèo Luôn Tiềm Ẩn Rủi Ro?

Đường đèo luôn tiềm ẩn rủi ro vì địa hình dốc, nhiều cua gắt, mặt đường hẹp, thời tiết dễ biến đổi và đường dễ xuống cấp khiến việc kiểm soát phương tiện trở nên khó khăn hơn. 

Theo thống kê của bộ GTVT trong khoảng thời gian từ 16/11/2013 đến 20/3/2015, có gần 1.260 vụ tai nạn tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Vĩnh Phúc, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu,… dẫn đến 720 người chết và 644 người bị thương.

Lý do đường đèo tiềm ẩn nhiều rủi ro:

• Độ dốc lớn và thay đổi liên tục, dễ khiến xe mất kiểm soát tốc độ; phanh nóng khi xuống dốc dài làm tăng nguy cơ mất phanh.
• Nhiều khúc cua gắt, khuất tầm nhìn như cua chữ A, chữ U, cua tay áo, khiến tài xế khó quan sát và dễ gặp xe ngược chiều bất ngờ.
• Mặt đường hẹp, ít làn tránh, tạo áp lực khi tránh xe tải hoặc container; chỉ cần đánh lái lệch vài centimet cũng có thể gây tai nạn.
• Thời tiết biến đổi nhanh, thường có sương mù dày, mưa bất chợt, gió mạnh hoặc đất đá rơi, làm giảm tầm nhìn và độ bám đường.
• Mặt đường dễ xuống cấp do thời tiết và tải trọng lớn, xuất hiện ổ gà, lún, trơn trượt, khiến xe dễ bị lạc tay lái.

Làm Thế Nào Để Lái Xe Leo Đèo – Dốc An Toàn?

Lái xe leo đèo an toàn cần giữ số thấp phù hợp, duy trì ga ổn định, quan sát xa, giữ khoảng cách rộng và hạn chế dừng giữa dốc để tránh mất trớn hoặc mất kiểm soát.

1. Lựa chọn số thích hợp (AT và MT)

Lựa chọn cấp số đúng là yếu tố quan trọng nhất khi leo đèo – dốc. Việc chọn sai số dễ khiến xe mất trớn, ì máy hoặc thậm chí tắt máy giữa dốc.

Với xe số tự động (AT):

• Nên chuyển sang chế độ S (Sport) hoặc L (Low) để giữ số thấp và tăng lực kéo.
• Nếu xe có chế độ Manual (±), tài xế nên chủ động giữ ở số 2 hoặc 3 tùy độ dốc.
• Không nên để hộp số tự động tự chọn số vì xe có xu hướng về số cao nhằm tiết kiệm nhiên liệu, khiến động cơ yếu khi leo.

Với xe số sàn (MT):

• Giữ số thấp (1–3) để động cơ luôn có lực đẩy tốt.
• Nếu xe đang leo dốc mà phải sang số, hãy bảo đảm vòng tua chưa bị tụt xuống quá thấp để tránh mất trớn.
• Tuyệt đối tránh sang số “nháy” hoặc về số cao quá sớm.

Lưu ý: Khi xe bị “hụt hơi”, không nên đạp mạnh ga mà hãy về số thấp hơn để lấy lại lực kéo.

2. Giữ đều ga – hạn chế tăng tốc đột ngột

Leo đèo yêu cầu sự ổn định. Các thao tác ga đột ngột có thể khiến bánh xe mất độ bám hoặc xe bị giật mạnh. Do đó, Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM khuyến nghị tài xế nên: 

• Duy trì vòng tua ổn định, không để động cơ gào quá mức.
• Nếu phải tăng tốc, hãy tăng từ từ, tránh đạp sâu bất ngờ — đặc biệt khi vào cua hoặc đường hẹp.
• Khi leo đèo dài, tuyệt đối không vừa “bám đuôi” vừa tăng giảm ga liên tục, vì dễ gây mất kiểm soát.

Giữ đều ga giúp xe leo đèo mượt hơn, tiết kiệm nhiên liệu và giảm áp lực lên hộp số.

3. Quan sát từ xa để chủ động xử lý

Đường đèo có đặc trưng: cua gắt, khuất tầm nhìn, rãnh thoát nước, đá rơi, xe lớn đi ngược chiều. Do đó, tài xế cần:

• Quan sát xa để nhận diện sớm đoạn hẹp, điểm mù, xe đang vượt, hoặc đoạn có khả năng đá lở.
• Giảm tốc trước khi vào cua, không phanh gấp trong cua để tránh trượt bánh.
• Chú ý biển cảnh báo địa hình: cua tay áo, dốc đứng, nguy cơ sạt lở.
• Khi tầm nhìn bị che khuất bởi vách núi, hãy giảm tốc và giữ sườn đường an toàn.

Khả năng quan sát tốt giúp hạn chế tối đa các tình huống “bất ngờ” vốn rất dễ xảy ra trên đèo.

4. Giữ khoảng cách rộng hơn so với đường bằng

Khoảng cách an toàn khi leo đèo phải nới rộng gấp 2–3 lần so với chạy đường bằng. Bởi vì đường dốc làm xe phía trước có thể giảm tốc nhanh hoặc hụt hơi bất ngờ.

Nếu đi sau xe tải hoặc xe khách, cần giữ khoảng cách xa hơn vì các xe này thường trả số, giảm tốc đột ngột. Việc giữ khoảng cách rộng giúp tài xế có đủ không gian xử lý khi xe phía trước mất trớn hoặc trượt bánh. Tránh chạy “sát đuôi” vì vừa nguy hiểm vừa gây áp lực cho xe trước.

Khoảng cách rộng là chìa khóa giúp bạn chủ động phanh, đánh lái hoặc xử lý những tình huống bất ngờ.

5. Không dừng giữa dốc nếu không quá cần thiết

Dừng xe ở giữa dốc luôn mang lại rủi ro cao. Bởi vì:

• Xe có thể bị trôi dốc khi nhả phanh, đặc biệt với tài xế thiếu kinh nghiệm.
• Khi khởi hành lại, xe dễ bị giật mạnh, chết máy hoặc trượt lùi.
• Nếu tình huống bắt buộc (xe nóng, sự cố kỹ thuật), hãy:
  • Bật đèn cảnh báo.
  • Kéo phanh tay thật chắc.
  • Về số thấp để tạo lực giữ.
  • Kiểm tra an toàn cả hai chiều trước khi tiếp tục di chuyển.
• Tuyệt đối không dừng lại chỉ để ngắm cảnh hoặc chụp ảnh ở những đoạn không được phép.

Việc hạn chế dừng giữa dốc giúp đảm bảo an toàn cho cả bạn và các phương tiện đang lên xuống đèo.

Làm Thế Nào Để Đổ Đèo – Xuống Dốc Đúng Kỹ Thuật?

Khi đổ đèo, hãy dùng số thấp để hãm tốc bằng động cơ, tránh rà phanh liên tục, không về N hay tắt máy, và giảm tốc trước khi vào cua để duy trì kiểm soát và an toàn tối đa.

1. Luôn dùng số thấp để hãm tốc bằng động cơ

Khi xuống đèo, ưu tiên hàng đầu là duy trì tốc độ thấp ngay từ đầu, không để xe lao nhanh rồi mới phanh. Cách hiệu quả nhất là dùng động cơ hãm tốc:

Với xe số tự động (AT):

• Chuyển sang chế độ S, L, hoặc chế độ Manual (M) để chủ động giữ số.
• Tùy độ dốc, giữ xe ở số 2 hoặc số 1 để lực ghì của động cơ mạnh hơn.
• Không để xe chạy ở chế độ D vì hộp số tự động thường về số cao, khiến xe lao nhanh và phụ thuộc vào phanh nhiều hơn.

Với xe số sàn (MT):

• Về số thấp (1–3), tùy vào độ dốc và tải trọng.
• Không sang số cao khi dốc vẫn còn kéo dài, vì xe sẽ tăng tốc ngoài kiểm soát.
• Nếu cần tăng/giảm số, thao tác phải mượt mà để tránh hiện tượng “trôi dốc” trong khoảnh khắc mất số.

Lợi ích của việc dùng động cơ hãm tốc:

• Giảm tải cho hệ thống phanh.
• Tránh cháy phanh hoặc mất phanh – nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng ở đèo dốc.
• Giúp xe ổn định hơn khi vào cua hoặc đường gồ ghề.

2. Không rà phanh liên tục

Rà phanh liên tục là thói quen cực kỳ nguy hiểm khi đổ đèo. Việc này khiến hệ thống phanh nóng lên nhanh chóng, dẫn đến:

• Phai phanh / cháy phanh: má phanh nóng quá mức làm giảm ma sát.
• Dầu phanh sôi: xuất hiện “bọt khí”, khiến bàn đạp phanh mềm, mất lực phanh.
• Phanh không ăn dù đạp hết lực, khiến xe lao xuống không kiểm soát.

Cách phanh đúng:

• Khi cần giảm tốc, đạp phanh dứt khoát, đưa tốc độ xuống mức an toàn rồi nhả phanh để phanh nguội bớt.
• Kết hợp dùng động cơ hãm tốc để hạn chế sử dụng phanh.
• Quan sát gương thường xuyên để tránh bị xe sau bám đuôi khi bạn phanh.

Dấu hiệu cần dừng nghỉ:

• Ngửi thấy mùi khét.
• Xe có dấu hiệu trôi nhanh dù bạn đã phanh.
• Bàn đạp phanh “mềm” hoặc “dài” hơn bình thường.

Nếu gặp các dấu hiệu này, hãy lập tức ghé vào khe tránh xe, làn khẩn cấp hoặc vị trí an toàn để kiểm tra phanh.

3. Tuyệt đối không về N hoặc tắt máy xe

Khi đổ đèo, xuống dốc, tuyệt đối không về N hoặc tắt máy xe. Đây là lỗi nguy hiểm nhất, dễ dẫn đến tai nạn chết người.

Nếu về số N (mo) khi xuống dốc:

• Xe sẽ trôi tự do, không còn lực ghì từ động cơ.
• Tốc độ tăng rất nhanh, khiến tài xế hoảng loạn và phanh quá đà.
• Phanh bị nóng nhanh hơn, nguy cơ mất phanh cao hơn rất nhiều.

Nếu tắt máy khi đang đổ đèo:

• Mất trợ lực phanh nên đạp phanh rất nặng, hiệu quả giảm mạnh.
• Mất trợ lực lái nên vô lăng nặng, khó điều khiển.
• Xe gần như trở thành “một khối thép lao xuống dốc” không kiểm soát.

Luôn giữ xe ở số thấp và đảm bảo động cơ đang hoạt động bình thường suốt quá trình xuống đèo.

4. Giảm tốc trước khi vào cua

Cua gắt trên đèo luôn là điểm nguy hiểm, đặc biệt khi tầm nhìn bị che khuất bởi vách núi hoặc cây lớn. Kỹ thuật vào cua đúng:

• Giảm tốc khi xe vẫn đang đi thẳng, trước khi đánh lái.
• Giữ vô lăng ổn định, tránh đánh lái gấp.
• Không phanh trong cua vì dễ trượt bánh hoặc mất lái.
• Giữ tốc độ thấp hơn bình thường 20–40% ở các cua tay áo hoặc cua liên tiếp.

Quan sát:

• Theo dõi biển báo “cua gấp”, “hạn chế tốc độ”, “đá rơi”.
• Chú ý xe ngược chiều, nhất là xe tải hoặc xe khách thường ôm cua rộng.

Nếu đường trơn hoặc có sương mù, hãy giảm tốc thêm 10–15 km/h so với tốc độ đang chạy.

Cần Lưu Ý Gì Khi Lái Xe Trên Đường Đèo/ Dốc?

Theo trung tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM, 9 lưu ý khi lái xe trên đường đèo/ dốc gồm: Kiểm tra xe, dùng số thấp, tránh rà phanh, không vượt tùy tiện, dùng còi/đèn, luôn tỉnh táo, cẩn trọng mưa/sương, các biển báo và mặt đường.

• Kiểm tra xe kỹ trước khi vào đèo

Kiểm tra xe kỹ trước khi vào đèo để đảm bảo an toàn trên đường đèo/ dốc: 

• Phanh, dầu phanh: phải nhạy, không bị hụt.
• Hệ thống làm mát: đảm bảo nước làm mát đủ để tránh quá nhiệt khi leo dốc dài.
• Lốp xe: đủ áp suất, không mòn, vì độ bám rất quan trọng trên đường cong và dốc.
• Đèn xe: cần thiết cho đèo sương mù hoặc khuya.
• Hộp số: đảm bảo chuyển số mượt, đặc biệt khi cần xuống số thấp để hãm bằng động cơ.

• Luôn dùng số thấp – hãm tốc bằng động cơ

Khi xuống dốc, bạn nên sử dụng số thấp để xe hãm tốc nhờ động cơ thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào phanh. Nguyên tắc là “lên số nào – xuống số đó”, phù hợp với độ dốc thực tế. Cách này giảm nguy cơ phanh quá nhiệt và mất kiểm soát trên các đèo dài.

• Không rà phanh liên tục

Rà phanh liên tục khiến phanh nóng, giảm hiệu quả và dễ mòn nhanh. Kỹ thuật đúng là nhấn phanh dứt khoát để giảm tốc, sau đó nhả phanh và để xe trôi bằng số thấp. Lặp lại nếu cần, tránh đạp phanh nửa chừng hoặc liên tục.

• Không vượt xe tùy tiện

Chỉ vượt khi đường thẳng, tầm nhìn xa và có biển báo cho phép. Xe phía trước cũng nên ra tín hiệu nhường. Tuyệt đối không vượt khi cua hoặc đường đèo hẹp, vì nguy cơ va chạm trực diện rất cao.

• Dùng còi và đèn hợp lý

Sử dụng còi nhẹ khi vào khúc cua khuất tầm nhìn để báo hiệu xe ngược chiều. Trong sương mù hoặc ban đêm, bật đèn cốt hoặc đèn sương mù để quan sát, tránh bật pha gây chói mắt cho xe đối diện.

• Giữ tâm lý tỉnh táo

Không lái xe khi mệt, buồn ngủ hay căng thẳng. Trên đèo dài nên nghỉ giữa chặng để duy trì phản xạ nhanh. Tránh nghe nhạc quá lớn hoặc các hoạt động gây xao nhãng khi lái.

• Trời mưa hoặc sương mù

Trong điều kiện mưa hoặc sương mù, giảm tốc thêm 20–30% so với bình thường. Bật đèn sương mù, tăng khoảng cách với xe trước và thao tác mượt mà, tránh đánh lái gấp gây trượt.

• Quan sát biển báo nguy hiểm đặc trưng đường đèo

Trên đường đèo, tài xế phải luôn tập trung quan sát các biển báo đặc trưng như biển báo về độ dốc nguy hiểm, khúc cua tay áo, nguy cơ sạt lở đá, và đặc biệt là biển cấm vượt; những biển báo này cung cấp cảnh báo sớm về các mối nguy phía trước. Việc tuân thủ nghiêm ngặt tốc độ tối đa được quy định trên các biển báo là chìa khóa để giữ xe luôn trong tầm kiểm soát, nhất là khi vào cua hoặc xuống dốc dài.

• Chú ý mặt đường không rải nhựa – đường sỏi, đất

Khi gặp các đoạn đường đèo chưa được rải nhựa, có nhiều sỏi, đất, hoặc gồ ghề, tài xế cần giảm tốc độ xuống mức tối đa có thể và duy trì khoảng cách an toàn. Tuyệt đối tránh phanh gấp trên loại mặt đường này vì dễ khiến bánh xe bị trượt, mất lái và gây lật xe, thay vào đó nên sử dụng kết hợp phanh động cơ (về số thấp).

Những Câu Hỏi Liên Quan Tới Kinh Nghiệm Lái Xe Leo Đèo/ Dốc An Toàn

Làm thế nào để khởi hành ngang dốc an toàn đối với xe số tự động (AT) không có chức năng Hỗ trợ Khởi hành Ngang Dốc (HSA)?

Đối với xe AT không có HSA, bạn nên áp dụng kỹ thuật lái xe ô tô khởi hành ngang dốc bằng cách kết hợp giữa phanh chân và phanh tay. Giữ phanh chân khi xe dừng. Khi muốn đi tiếp, kéo phanh tay, chuyển chân sang ga và tăng nhẹ ga để tạo lực kéo đủ lớn (đến khoảng 1.500 – 2.000 RPM), sau đó nhả phanh tay từ từ để xe di chuyển. Quá trình nhả phanh tay và đạp ga phải diễn ra đồng thời trong vòng 1-2 giây để tránh xe bị trôi lùi.

Nên xử lý như thế nào khi gặp rãnh thoát nước và G giảm tốc trên đường đèo?

Khi đi qua rãnh thoát nước hoặc gờ giảm tốc trên đèo, bạn phải giảm tốc độ xuống mức tối thiểu, lý tưởng là dưới 15 km/h. Cố gắng đưa xe đi qua bằng hai bánh xe cùng lúc (vuông góc với chướng ngại vật) thay vì đi chéo, nhằm giảm thiểu lực xoắn và shock tác động lên hệ thống treo và vô lăng, giúp duy trì sự ổn định và kiểm soát lái trên đường dốc.

Hướng dẫn chi tiết cách giảm tốc độ xe số sàn khi gặp rãnh thoát nước và G giảm tốc tại link: https://truongdaotaolaixehcm.com/cach-giam-toc-do-xe-so-san/ 

Trong trường hợp phanh bị nóng và có mùi khét, tài xế nên xử lý như thế nào để đảm bảo an toàn?

Khi nhận thấy mùi khét hắc hoặc bàn đạp phanh có dấu hiệu mềm/dài hơn, bạn cần lập tức tìm nơi an toàn để dừng xe. Sau khi dừng, kéo phanh tay và để xe nghỉ ít nhất 20-30 phút để phanh nguội tự nhiên. Tuyệt đối không đổ nước lạnh lên đĩa phanh vì sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể làm cong vênh đĩa phanh hoặc nứt má phanh, khiến tình trạng hỏng hóc nghiêm trọng hơn.

Tham khảo thêm bài viết Những Lưu Ý Quan Trọng Giúp Lái Ô Tô An Toàn để an tâm lái xe leo đèo, dốc. 

Việc kiểm tra áp suất lốp có cần điều chỉnh khi đi đường đèo không, và áp suất lốp lý tưởng là bao nhiêu?

Áp suất lốp cần được kiểm tra cẩn thận trước chuyến đi đèo dốc. Áp suất lý tưởng nên duy trì theo khuyến nghị của nhà sản xuất, ví dụ 2.2 – 2.4 bar (32-35 PSI). Không nên tăng áp suất lốp quá cao với hy vọng giảm ma sát, vì lốp quá căng sẽ giảm diện tích tiếp xúc và độ bám đường, làm tăng nguy cơ trượt bánh khi vào cua hoặc phanh gấp trên bề mặt ẩm ướt của đường đèo.

Đơn vị nào đào tạo, sát hạch bằng lái xe ô tô chuyên nghiệp, uy tín tại Hồ Chí Minh?

Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM cung cấp dịch vụ đào tạo, sát hạch bằng lái xe ô tô hạng B và dạy bổ túc lái xe chuyên nghiệp tại Hồ Chí Minh. Với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và nhiệt tình, chúng tôi cam kết mang đến cho học viên chương trình đào tạo chất lượng, thực hành bài bản và sát với các tình huống lái xe thực tế.

Ưu điểm nổi bật của Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM:

• Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, tận tâm hướng dẫn học viên từ lý thuyết đến thực hành.
• Cơ sở vật chất hiện đại cùng xe tập lái đời mới, giúp học viên làm quen với các tình huống thực tế một cách an toàn và hiệu quả.
• Chương trình đào tạo bài bản, kết hợp sát hạch thực tế, đảm bảo học viên nắm vững kỹ năng lái xe và luật giao thông.
• Hỗ trợ toàn diện trong quá trình thi, từ chuẩn bị hồ sơ đến hướng dẫn kỹ thuật thi, giúp học viên tự tin và giảm áp lực.
• Khóa bổ túc lái xe chuyên nghiệp giúp nâng cao kỹ năng, xử lý linh hoạt mọi tình huống giao thông.
• Tỷ lệ đậu cao và dịch vụ chăm sóc học viên tận tình, giúp mỗi học viên ra trường vững vàng, an toàn và tự tin khi điều khiển xe.

Liên hệ với Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP. HCM để được tư vấn cụ thể hơn về các khóa học lái xe ô tô nhé!