THỰC HÀNH CÁC KỸ NĂNG CƠ BẢN “LÁI XE ĐƯỜNG TRƯỜNG”

Bài thi lái xe đường trường không chỉ là bước cuối cùng để lấy bằng lái mà còn là thước đo khả năng ứng phó thực tế và mức độ an toàn của người lái. 

Theo thống kê của Tổng cục Đường bộ Việt Nam năm 2024, có đến hơn 60% học viên gặp khó khăn khi chuyển từ sân sa hình sang đường giao thông thật do thiếu kinh nghiệm xử lý tình huống và tâm lý chưa vững.

Vì vậy, việc rèn luyện thành thạo các kỹ năng cơ bản như điều chỉnh tốc độ, giữ khoảng cách và xử lý tình huống phức tạp sẽ giúp học viên tự tin vượt qua phần thi đường trường và trở thành tài xế an toàn, chuyên nghiệp.

Cùng Trung tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM tìm hiểu những kỹ năng cơ bản cần nắm vững khi thực hành lái xe đường trường qua bài viết sau.

Kỹ Năng Lái Xe Đường Trường Là Gì? 

Lái xe đường trường là phần thực hành cuối cùng trong kỳ thi sát hạch lái xe ô tô, được thực hiện ngoài khu sa hình, trên đường giao thông thực tế.

Phần thi lái xe đường trường nhằm kiểm tra khả năng vận dụng kỹ năng lái xe thực tế, xử lý tình huống và tuân thủ luật giao thông của học viên. Bài thi gồm 7 kỹ năng chính như khởi hành, giữ tốc độ – làn đường, chuyển làn, tuân thủ tín hiệu, rẽ, dừng – đỗ và xử lý tình huống an toàn. Bài thi đạt khi từ 80 điểm trở lên và không mắc lỗi nghiêm trọng.

Mục tiêu của phần thi lái xe đường trường là gì?

3 mục tiêu chính của phần thi lái xe đường trường bao gồm: 

• Vận dụng toàn bộ kiến thức và kỹ năng đã học trong phần lý thuyết và thực hành sa hình vào điều kiện giao thông thực tế.
• Hình thành phản xạ lái xe an toàn, biết quan sát – đánh giá – xử lý tình huống nhanh và đúng luật.
• Tăng cường sự tự tin, kiểm soát tâm lý khi tham gia giao thông thật, đặc biệt ở môi trường có nhiều xe, người đi bộ, tín hiệu đèn, vòng xuyến…

Nội dung kiểm tra của phần thi lái xe đường trường bao gồm những gì?

Tùy theo loại xe (B, C1,…), học viên sẽ được lái trên quãng đường thực tế dài khoảng 2–3 km, có người giám khảo ngồi cùng.
7 kỹ năng được đánh giá gồm:

• Khởi hành và nhập làn an toàn.
• Giữ tốc độ hợp lý và đúng làn đường.
• Chuyển làn, vượt xe đúng quy định.
• Tuân thủ tín hiệu giao thông.
• Rẽ trái – rẽ phải đúng kỹ thuật.
• Dừng và đỗ xe đúng nơi quy định.
• Xử lý tình huống thực tế.

Tiêu chí đánh giá và chấm điểm phần thi lái xe đường trường là gì?

Bài thi có thang điểm 100. Giám khảo sẽ trừ điểm nếu phạm các lỗi như: không bật xi-nhan, chạy sai làn, không quan sát, vượt ẩu, vi phạm tốc độ, để chết máy, hoặc gây nguy hiểm. Kết quả đạt khi điểm từ 80 trở lên và không mắc lỗi bị loại trực tiếp (như vượt đèn đỏ, gây va chạm, đi ngược chiều…).

Lái Xe Đường Trường Cần Tuân Thủ Những Quy Tắc Cơ Bản Nào?

Theo Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM, 4 quy tắc cơ bản khi lái xe đường trường gồm: đi đúng làn, dùng đèn đúng cách, giữ khoảng cách – tốc độ an toàn và sử dụng số, côn hợp lý để đảm bảo hành trình êm, an toàn và hiệu quả.

Tuân thủ vạch kẻ đường và làn đường

Vạch kẻ đường và biển báo là “ngôn ngữ” của giao thông đường bộ, giúp người lái định hướng và duy trì trật tự trên đường. Hướng dẫn tuân thủ vạch kẻ đường và làn đường:

• Luôn đi đúng làn, đúng hướng: Không lấn làn, đặc biệt ở đoạn đường cong, khu vực cấm vượt hoặc cầu hẹp.
• Tôn trọng vạch liền và vạch phân cách: Tuyệt đối không cắt qua vạch liền hoặc vượt xe khi đường kẻ không cho phép.
• Quan sát sớm vạch chỉ dẫn: Ở đường cao tốc hoặc nút giao, cần chú ý từ xa để chuyển làn kịp thời, tránh đánh lái gấp.

Việc tuân thủ vạch kẻ và làn đường không chỉ là quy định pháp luật, mà còn là yếu tố quyết định an toàn khi di chuyển tốc độ cao.

Điều chỉnh đèn xe đúng quy định

Hệ thống chiếu sáng đóng vai trò quan trọng khi lái xe ban đêm hoặc trong điều kiện thiếu sáng (mưa, sương mù, đường đèo). Cách điều chỉnh đèn xe đúng quy định như sau:

• Bật đèn chiếu gần khi gặp xe ngược chiều để tránh gây chói mắt.
• Sử dụng đèn chiếu xa đúng lúc: Chỉ bật khi đường trống và cần quan sát xa hơn, sau đó tắt ngay khi có xe đối diện hoặc xe chạy trước.
• Bật đèn sương mù khi tầm nhìn bị hạn chế, nhưng không nên lạm dụng.
• Kiểm tra hệ thống đèn trước hành trình: đảm bảo đèn pha, đèn hậu, xi nhan, phanh đều hoạt động ổn định.

Việc sử dụng đèn đúng quy định thể hiện văn hóa lái xe chuyên nghiệp, đồng thời bảo vệ tầm nhìn và an toàn cho mọi người trên đường.

Giữ khoảng cách và tốc độ an toàn

Trên đường trường, tốc độ cao đồng nghĩa với khoảng cách phanh dài hơn và thời gian phản ứng ngắn hơn, vì vậy duy trì khoảng cách an toàn là cực kỳ quan trọng. Cách giữ khoảng cách và tốc độ an toàn như sau:

• Giữ khoảng cách tối thiểu theo quy định: Ví dụ, trên cao tốc, khoảng cách nên từ 70–100m tùy theo tốc độ.
• Điều chỉnh tốc độ linh hoạt: Giảm tốc khi vào khu dân cư, đường cong, đèo dốc hoặc điều kiện thời tiết xấu.
• Không bám đuôi xe trước: Hạn chế vượt xe khi tầm nhìn chưa đủ xa, đặc biệt ở khúc cua hoặc đường đồi dốc.

Giữ tốc độ và khoảng cách hợp lý giúp người lái xử lý tình huống chủ động, tránh va chạm và tiết kiệm nhiên liệu.

Nguyên tắc sử dụng số và côn

Việc dùng số và côn đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định sự mượt mà và ổn định khi điều khiển xe đường trường. Những nguyên tắc sử dụng số và côn cần áp dụng gồm:

• Vào số phù hợp với địa hình: Số thấp khi leo dốc, xuống dốc hoặc tải nặng; số cao khi đường bằng, tốc độ ổn định.
• Không giữ côn quá lâu: Dễ gây mòn bố côn, trượt côn và tốn nhiên liệu.
• Sang số dứt khoát, đúng thời điểm: Khi vòng tua đạt mức thích hợp (thường 2.000–2.500 vòng/phút).
• Sử dụng phanh động cơ khi xuống dốc: Giúp giảm tải cho hệ thống phanh, tránh cháy má phanh.

Lái xe đường trường đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa số, côn và ga, giúp xe vận hành êm, tiết kiệm và bền bỉ trong suốt hành trình.

Làm Thế Nào Để Xử Lý Tình Huống Thực Tế Khi Lưu Thông?

Khi lưu thông thực tế, người lái cần giảm tốc và ôm cua đúng kỹ thuật, rẽ có tín hiệu – quan sát kỹ, di chuyển chậm trong đường hẹp, và giữ khoảng cách an toàn khi gặp xe tải hoặc đường nhỏ.

Nhận biết và điều chỉnh khi vào khúc cua

Khúc cua là vị trí tiềm ẩn nhiều rủi ro do tầm nhìn hạn chế và lực ly tâm lớn khi xe di chuyển ở tốc độ cao. Cách nhận biết và điều chỉnh khi lái xe vào khúc cua như sau:

• Giảm tốc độ trước khi vào cua, không phanh gấp giữa khúc cua để tránh mất lái.
• Quan sát biển cảnh báo và đánh lái nhẹ nhàng, giữ vô-lăng ổn định.
• Không lấn làn khi ôm cua, đặc biệt ở đường đèo hoặc khúc cua khuất tầm nhìn.
• Tăng tốc từ từ khi ra khỏi cua, giúp xe lấy lại thăng bằng và độ bám đường.

Chú ý tuân thủ nguyên tắc vàng: “Vào cua chậm – ra cua nhanh” để đảm bảo an toàn và kiểm soát tối đa.

Chuyển hướng và rẽ trái – phải an toàn

Khi rẽ, đặc biệt trên đường trường có tốc độ lưu thông cao, việc chuyển hướng cần được thực hiện có tín hiệu, đúng quy trình và đúng vị trí. Hướng dẫn chuyển hướng và rẽ trái – phải an toàn như sau:

• Bật xi nhan sớm ít nhất 30–50m trước khi rẽ, giúp các xe xung quanh nhận biết.
  Quan sát gương chiếu hậu và điểm mù, đảm bảo không có xe vượt từ phía sau.
• Giảm tốc dần trước khi rẽ, giữ vô-lăng ổn định, không đánh lái đột ngột.
• Khi rẽ trái, nhường đường cho xe đi thẳng hoặc ngược chiều; khi rẽ phải, chú ý người đi bộ và xe máy ở làn trong.

Chuyển hướng đúng kỹ thuật giúp người lái giữ nhịp lưu thông ổn định, tránh bị động hoặc gây nguy hiểm cho phương tiện khác.

Lưu thông trong hẻm và đường nhỏ

Khi di chuyển qua khu dân cư, hẻm hoặc đường nông thôn hẹp, tài xế cần thay đổi phong cách lái xe phù hợp để đảm bảo an toàn và lịch sự. Cách lưu thông trong hẻm và đường nhỏ như sau:

• Giảm tốc độ xuống dưới 30 km/h, luôn sẵn sàng phanh khi có người hoặc vật cản bất ngờ.
• Sử dụng còi nhẹ hoặc đèn pha nháy ngắn khi vào khúc cua hoặc giao lộ khuất tầm nhìn.
• Giữ xe ở trung tâm làn, tránh đi quá sát mép đường hoặc nhà dân.
• Nếu đường chỉ đủ một làn, cần chủ động nhường xe ngược chiều ở đoạn đường rộng hoặc có chỗ tránh.

Lái xe trong hẻm đòi hỏi tinh thần kiên nhẫn, quan sát kỹ và xử lý mềm mại, thay vì vội vàng hay ép xe khác.

Kinh nghiệm khi gặp xe tải và đường hẹp

Xe tải và container là những phương tiện lớn, có điểm mù rộng và quán tính lớn, đòi hỏi người lái xe nhỏ phải đặc biệt thận trọng. Khi gặp xe tải và đường hẹp, tài xế có thể xử lý như sau:

• Không bám đuôi hoặc vượt sát xe tải: hãy giữ khoảng cách ít nhất 50–70m để có đủ thời gian phản ứng.
• Quan sát gương chiếu hậu của xe tải: nếu nhìn thấy mặt tài xế, nghĩa là anh ta cũng thấy bạn – đây là tín hiệu an toàn để vượt.
• Vượt xe tải khi đường đủ rộng và tầm nhìn xa trên 300m, bật xi nhan và tăng tốc dứt khoát.
• Khi gặp đường hẹp hoặc xe ngược chiều, hãy giảm tốc, tấp sát lề và nhường đường hợp lý.
• Tránh chạy song song lâu với xe tải vì nguy cơ bị hút gió hoặc che khuất tầm nhìn.

Nguyên tắc quan trọng: “Luôn nhìn xa – giữ khoảng cách – tránh điểm mù” để bảo đảm an toàn khi lưu thông gần xe tải hoặc trên đoạn đường hẹp.

Cần Lưu Ý Gì Khi Thực Hành Bổ Túc Tay Lái Đường Trường?

Khi thực hành bổ túc tay lái đường trường, Trường Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM khuyến nghị học viên nên:

• Tập trung rèn luyện tại các giao lộ, ngã ba, ngã tư để nâng cao khả năng xử lý tình huống phức tạp.
• Quan sát kỹ biển báo và điều kiện đường để làm chủ tốc độ, hướng đi và phản ứng kịp thời với các thay đổi trên tuyến.

Giao lộ, ngã ba, ngã tư

Giao lộ là khu vực tập trung nhiều luồng phương tiện giao cắt theo các hướng khác nhau. Đây cũng là điểm có nguy cơ va chạm cao nhất nếu người lái thiếu quan sát hoặc không tuân thủ quy tắc ưu tiên.

Khi thực hành bổ túc tay lái, học viên nên dành nhiều thời gian luyện thao tác tại các loại giao lộ khác nhau (có đèn tín hiệu, không có đèn, vòng xuyến, giao cắt chữ T, chữ X…).

5 nguyên tắc quan trọng cần ghi nhớ:

• Giảm tốc độ và quan sát từ xa: Khi thấy biển báo giao lộ, nên chủ động giảm ga, rà phanh nhẹ, quan sát gương chiếu hậu và hai bên đường để nhận biết hướng di chuyển của các phương tiện khác.
• Nhường đường đúng quy định: Ưu tiên cho xe đi trên đường chính, xe bên phải hoặc xe đã vào giao lộ trước.
• Bật xi-nhan sớm và rõ ràng: Thông báo hướng rẽ cho các phương tiện xung quanh ít nhất 30m trước khi thực hiện.
• Không dừng giữa ngã tư: Nếu phía trước ùn tắc, chỉ di chuyển khi chắc chắn có khoảng trống để vượt qua hoàn toàn giao lộ.
• Giữ tâm lý bình tĩnh, không tranh đường: Tránh tăng tốc đột ngột, lấn làn hoặc vượt ẩu, đặc biệt khi có xe lớn như container, xe tải đang rẽ.

Việc luyện tập thành thạo các thao tác tại giao lộ giúp học viên làm chủ tay lái, xử lý an toàn và thể hiện phong thái lái xe chuyên nghiệp.

Quan sát biển báo và điều kiện đường

Quan sát biển báo và đánh giá điều kiện đường là kỹ năng quan trọng hàng đầu trong thực hành lái xe đường trường.

Biển báo cung cấp thông tin về tốc độ giới hạn, hướng di chuyển, khu vực nguy hiểm hoặc cấm dừng, cấm rẽ; trong khi điều kiện mặt đường và thời tiết lại ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng điều khiển xe.

Khi thực hành, học viên cần:

• Nhận biết sớm biển báo: Quan sát từ xa (50–100m) để có thời gian điều chỉnh tốc độ hoặc thay đổi hướng di chuyển kịp thời.
• Ghi nhớ nhóm biển báo:
  • Biển cấm (viền đỏ, nền trắng) → Không được thực hiện hành vi ghi trên biển.
  • Biển nguy hiểm (tam giác vàng) → Báo trước đoạn đường có rủi ro.
  • Biển chỉ dẫn (nền xanh) → Cung cấp thông tin hướng đi, khoảng cách, lối rẽ.
• Đánh giá điều kiện mặt đường: Nếu đường trơn, dốc, đang thi công hoặc có ổ gà, cần giữ vô-lăng chắc, giảm tốc độ, tránh đánh lái gấp.
• Quan sát liên tục – không chỉ nhìn gần: Mở rộng tầm nhìn ra xa, kết hợp gương chiếu hậu để bao quát toàn cảnh, giúp dự đoán và xử lý sớm tình huống.
• Kiểm tra thông tin tuyến đường trước khi đi: Biết trước khu vực đang sửa chữa, hạn chế tốc độ hoặc dễ kẹt xe giúp chọn lộ trình hợp lý và tránh áp lực khi lái.

Kỹ năng quan sát biển báo và điều kiện đường giúp người lái chủ động phòng tránh rủi ro, hạn chế vi phạm luật và đảm bảo hành trình an toàn, suôn sẻ.

Cần Lưu Ý Gì Khi Lái Xe Trong Điều Kiện Thời Tiết Xấu?

Khi lái xe trong thời tiết xấu, người lái cần giảm tốc độ, giữ khoảng cách, bật đèn chiếu phù hợp và điều khiển xe nhẹ nhàng, tập trung cao độ để đảm bảo an toàn. 

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia năm 2024, có tới 25–30% tai nạn giao thông xảy ra trong điều kiện mưa, sương mù hoặc đường trơn trượt.

Cụ thể như sau:

• Giảm tốc độ và giữ khoảng cách xa hơn: Hạn chế phanh gấp để tránh trượt bánh; giữ khoảng cách ít nhất gấp đôi so với khi trời khô.
• Bật đèn chiếu sáng phù hợp: Dùng đèn chiếu gần (cos) khi có sương mù hoặc mưa để không làm chói mắt xe đối diện; tuyệt đối không dùng đèn pha.
• Kiểm soát vô-lăng và phanh nhẹ nhàng: Giữ tay chắc, đánh lái từ tốn; phanh đều, tránh đạp mạnh đột ngột gây mất lái.
• Quan sát mặt đường và vũng nước: Tránh đi vào vùng ngập sâu hoặc ổ gà; nếu không thể tránh, giữ tốc độ đều, không tăng ga.
• Bật gạt mưa và điều chỉnh quạt gió, sấy kính: Giúp tầm nhìn luôn rõ, tránh mờ kính khi chênh lệch nhiệt độ.
• Tập trung cao độ, không lái quá lâu: Thời tiết xấu khiến mệt mỏi nhanh hơn, nên dừng nghỉ định kỳ để đảm bảo tỉnh táo.

Những Câu Hỏi Liên Quan Tới Các Kỹ Năng Cơ Bản Lái Xe Đường Trường

Làm thế nào hoàn thành tốt phần thi lái xe đường trường?

Dưới đây là 5 lưu ý quan trọng để hoàn thành tốt phần thi lái xe đường trường:

• Chuẩn bị: Thắt dây an toàn và chỉnh gương trước khi khởi động. Kiểm tra và bật xi nhan trái trước khi xuất phát.

• Xuất phát:

• Nhả phanh tay, vào số 1 (hoặc D đối với xe tự động), và chờ lệnh xuất phát.
• Quan sát, nhả côn/ga nhẹ nhàng và giữ tay lái thẳng.
• Khi xe lăn bánh, tắt xi nhan.

• Lái xe trên đường:

• Giữ tốc độ ổn định (thường trong khoảng 20-30 km/h).
• Thực hiện đúng yêu cầu của giám khảo: tăng/giảm số (đối với xe số sàn) và tăng/giảm tốc độ theo biển báo.
• Giữ khoảng cách an toàn và tuân thủ tuyệt đối luật giao thông (biển báo, đèn tín hiệu).

• Kết thúc:

• Khi có lệnh dừng, tìm vị trí an toàn, bật xi nhan phải trước khi tấp vào lề đường.
• Dừng xe, về số P (hoặc N và kéo phanh tay), và tắt máy sau khi giám khảo xác nhận kết thúc bài thi.

• Lưu ý quan trọng: Luôn giữ tâm lý bình tĩnh, tập trung quan sát và thao tác dứt khoát, chính xác theo khẩu lệnh và quy trình.

Xem thêm bài viết Kinh Nghiệm Thi Sát Hạch B Không Bao Giờ Trượt.

Lái xe đường dài thường gặp phải những rủi ro nào?

15 rủi ro thường gặp khi lái xe đường dài gồm: 

• Mệt mỏi, buồn ngủ khi điều khiển ô tô.
• Xe bị nổ lốp.
• Gặp thời tiết xấu.
• Xe ô tô bị mất thắng.
• Kẹt chân ga.
• Bị mất lái khi vào cua.
• Xe bị mắc lầy.
• Vô lăng điều khiển khó khăn.
• Trượt nước.
• Xe có nhiệt độ vượt quá mức cho phép.
• Chú ý giới hạn tốc độ chạy xe khi chạy trên đường cao tốc, đường trường.
• Giữ khoảng cách hợp lý với xe chạy phía trước.
• Xử lý khi cần vượt xe hoặc có xe khác muốn vượt.
• Khi bắt đầu gia nhập vào đường đi.
• Khi kết thúc chặng hành trình.

Bài viết hướng dẫn các cách xử lý khi đi đường dài giúp bạn giải quyết tốt những vấn đề nêu trên.

Lái xe đường trường ban đêm cần chú ý gì để đảm bảo an toàn?

Khi lái xe vào ban đêm, nên giảm tốc 10–20% so với ban ngày, dùng đèn chiếu gần (cos) khi có xe ngược chiều, tránh nhìn trực tiếp vào ánh sáng pha. Nên bật đèn cảnh báo sớm 200m trước khúc cua hoặc dốc.

Lái xe đường trường khi trời mưa lớn, nên bật chế độ gạt mưa ở mức nào?

Tùy lượng mưa: mưa nhỏ – mức 1, mưa vừa – mức 2, mưa lớn hoặc tốc độ >80 km/h – mức tự động hoặc mức 3 liên tục. Nên thay lưỡi gạt mỗi 6–12 tháng để đảm bảo hiệu suất.

Tìm hiểu thêm nhiều kinh nghiệm hữu ích khi lái xe trong điều kiện trời mưa lớn tại link: https://truongdaotaolaixehcm.com/kinh-nghiem-lai-xe-o-to-khi-troi-mua/ 

Nếu xe chết máy giữa đường đèo hoặc cao tốc, nên làm gì trước tiên?

Bật đèn cảnh báo nguy hiểm (hazard), đặt biển tam giác phản quang cách 100m, kéo phanh tay, và gọi cứu hộ 112. Không tự xuống xe nếu đường có mật độ cao.

Bài viết Kỹ thuật lái xe ô tô đúng cách sẽ hướng dẫn chi tiết hơn. 

Đơn vị nào đào tạo các kỹ năng lái xe đường trường uy tín?

Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM cung cấp khóa học bổ túc lái xe, chuyên đào tạo các kỹ năng lái xe cơ bản và lái xe đường trường: đường thành phố, đường cao tốc… 

Ưu điểm của Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM:

• Giảng viên giàu kinh nghiệm: Đội ngũ giáo viên là các tài xế lâu năm, có chứng chỉ sư phạm và am hiểu nhiều loại địa hình thực tế.
• Giáo trình thực hành thực tế: Học viên được luyện tập trực tiếp trên các tuyến đường trường, cao tốc, đèo dốc và đường nội đô – giúp hình thành phản xạ lái an toàn.
• Xe đời mới, trang bị đầy đủ: Xe số sàn và số tự động hiện đại, có camera hành trình và cảm biến hỗ trợ học viên quan sát, đánh giá sau mỗi buổi học.
• Lịch học linh hoạt: Học viên có thể tự chọn thời gian học, kể cả buổi tối và cuối tuần, phù hợp cho người đi làm.
• Cam kết tiến bộ rõ rệt: Sau khóa học, học viên thành thạo các kỹ năng xử lý tình huống, lái xe đường trường, lùi – đỗ – vượt xe an toàn.
• Hỗ trợ thi và cấp bằng: Trung tâm trực thuộc hệ thống sát hạch của Sở GTVT, giúp học viên hoàn thiện hồ sơ, ôn tập và thi bằng B, C1 thuận tiện.

Liên hệ ngay với Trung Tâm Đào Tạo & Sát Hạch Lái Xe TP.HCM để được tư vấn khóa bổ túc lái xe đường trường phù hợp nhất với trình độ hiện tại của bạn.